65 χρόνια από τη νίκη της Κουβανικής Επανάστασης

Σήμερα γιορτάζουμε τα 65 χρόνια της Κουβανικής Επανάστασης, ένα φωτεινό αστέρι μέσα στην καπιταλιστική κοσμοχαλασιά που τίποτα το καλό δεν προμηνύει για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη μας.

Γιορτάζουμε ακόμα τα 60 χρόνια από την ίδρυση του συνδέσμου μας, το 1964, ενός συνδέσμου που έχει συμβάλλει – αν και ίσως όχι όσο θα έπρεπε και όσο είναι δυνατό – στην ανάπτυξη της αλληλεγγύης με την κουβανική επανάσταση, τον αγωνιζόμενο κουβανικό λαό.

Τα τελευταία χρόνια, μέσα στις γνωστές συνθήκες, η κουβανική επανάσταση διανύει μιά από τις πιο δύσκολες στιγμές της όπου δοκιμάζονται ξανά η αγωνιστικότητα, η πίστη στο σοσιαλισμό και την ανεξαρτησία, η αυταπάρνηση και η δημιουργικότητα του λαού, της πολιτικής ηγεσίας, του Κόμματος.

Σ’ αυτές τις συνθήκες η αλληλεγγύη με την Κούβα αποκτά μεγαλύτερη σημασία στοχεύοντας στην ηθική, πολιτική και οικονομική ακόμα στήριξή της.

Είναι σημαντικό να μπορούμε να διαδίδουμε την αλήθεια για ό,τι συμβαίνει στην Κούβα, να αντιμετωπίζουμε την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα και τα ψέμματα, να μην αφήνουμε να επηρεάζουν έστω και ένα μέρος των προοδευτικών ανθρώπων που πάντα προσβλέπουν στην Κούβα σαν έναν οδηγό, σαν παράδειγμα για μίμηση. Και όχι μόνο τούτο, αλλά να δώσουμε ενεργητικότερο χαρακτήρα στην υποστήριξη, να ενημερώνουμε και να ευαισθητοποιούμε περισσότερους ανθρώπους για τον αγώνα αυτόν.

Με τα παραπάνω πραγματώνεται η έννοια της αλληλεγγύης που σημαίνει την πάλη για ένα κοινό σκοπό – η οποία σε ευρύτερο πεδίο είναι η πάλη για ανεξαρτησία, απαλλαγή από τα καταναγκαστικά δεσμά του κεφαλαίου, ελεύθερη κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη συνειδητών πολιτών, δημιουργών του μέλλοντός τους.

Αυτός ο κοινός σκοπός, η ουσία της αλληλεγγύης, είναι η κόκκινη κλωστή που διατρέχει όλη τη μακρόχρονη ιστορία της κουβανικής επανάστασης από το 1868 μέχρι τώρα, είναι ένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της, ένα στοιχείο που διαμορφώθηκε και αναπτύχθηκε πολύπλευρα μέσα από αυτή την ίδια την επαναστατική πορεία και που, με τη σειρά του, την επηρέασε σημαντικά.

Κάθε σταθμός της επαναστατικής ιστορίας της Κούβας αποτέλεσε την αφετηρία και, ταυτόχρονα, την έκφραση μιας νέας, διαφορετικής κοινότητας συμφερόντων ανάμεσα στα στρώματα της κουβανικής κοινωνίας, αποδεικνύοντας στην πράξη πως η αλληλεγγύη δεν είναι στατική έννοια αλλά καθαρά ιστορική και πως ακόμα προσδιορίζεται ταξικά.

Ο αντιαποικιακός Δεκαετής Πόλεμος 1868-1878 ενάντια στην Ισπανική κυριαρχία ένωσε για πρώτη φορά ένα μέρος των γαιοκτημόνων και των εμπόρων με τους αφρικανούς δούλους που αποτελούσαν τότε σχεδόν το 50% του πληθυσμού. Δούλοι και απελεύθεροι αποτέλεσαν το μεγαλύτερο τμήμα του επαναστατικού στρατού και ο μαύρος στρατηγός Αντόνιο Μασέο αναδείχτηκε σε ήρωα της επανάστασης. Η συμπαράταξη αυτή καλλιέργησε στα προοδευτικότερα τμήματα της κουβανικής κοινωνίας τις ιδέες της φυλετικής ισότητας και της ενιαίας εθνικής ταυτότητας.

Σε λιγότερο από 20 χρόνια, το 1895, άρχισε η δεύτερη επανάσταση για την Ανεξαρτησία της Κούβας που οργάνωσε και καθοδήγησε ιδεολογικά ο μεγάλος ποιητής και μάρτυρας της επανάστασης, ο «Απόστολος», όπως των αποκαλούν οι κουβανοί, Χοσέ Μαρτί.

Στην επανάσταση αυτή κυριάρχισαν οι ιδέες της δημοκρατίας, της φυλετικής ισότητας, αλλά και ο διεθνιστικός χαρακτήρας της σκέψης του Μαρτί, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την αλληλεγγύη των λαών της Λατινικής Αμερικής τη βασισμένη επάνω στο κοινό πολιτισμικό παρελθόν και το κοινό συμφέρον να αντισταθούν στην επιβουλή του βορειοαμερικάνικου ιμπεριαλισμού.

Οι διαφοροποιημένοι στόχοι της 2^ης Επανάστασης, με βασικότερους την αποτίναξη του αποικιακού ζυγού και την παρεμπόδιση της κατάληψης της Κούβας από τις ΗΠΑ, είχαν, αντίστοιχα, διαφορετικούς φορείς από εκείνους του δεκαετούς πολέμου, δηλαδή τα μικροαστικά στρώματα των πόλεων, τους κατεστραμμένους μικροκτηματίες και τους εργαζόμενους στην πόλη και στην ύπαιθρο, έγχρωμους και μη.

Πρέπει εδώ να σημειώσω πως η ιδεολογία του Χοσέ Μαρτί, απελευθερωτική, αντιιμπεριαλιστική, διεθνιστική και ειλικρινά δημοκρατική δεν ξέφευγε από τα αστικά πλαίσια, αλλά ταυτόχρονα δοκίμαζε τα όριά τους. Χαρακτηριζόταν από βαθιά πίστη στις δυνατότητες του ανθρώπου και σε μιά παναθρώπινη προσπάθεια για πρόοδο. Όπως έλεγε: «Πατρίδα μας είναι η ανθρωπότητα».

Αυτά δεν ήταν κούφια λόγια αλλά ένας ειλικρινής μαχητικός ανθρωπισμός που σημάδεψε τη σκέψη των νεώτερων γενιών αγωνιστών και του πιό συνειδητού τμήματος του κουβανικού λαού.

Η σύνθεση των ιδεών του Μαρτί με τη μαρξιστική κοσμοθεωρία, με την επιστημονική ταξική ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων και ιδιαίτερα της οικονομικής βάσης της αστικής πολιτικο-οικονομικής κυριαρχίας και του ιμπεριαλισμού, έγινε μέσα στη γοργή εξέλιξη της πάλης ενάντια στη δικτατορία του Ματσάδο (1925-1933) και την επικυριαρχία των ΗΠΑ με την παράλληλη άνδρωση του γνήσιου συνδικαλιστικού κινήματος, τη δημιουργία του Κουβανικού Κομμουνιστικού κόμματος, τη ριζοσπαστικοποίηση του φοιτητικού κινήματος και τη σύνδεση της πάλης εργατών – αγροτών.

Ο κοινός αγώνας εργατών, φτωχών αγροτών, εργατών γης και φοιτητών που ανέτρεψε τη δικτατορία και η καθοριστική επίδραση της Οκτωβριανής Επανάστασης διαμόρφωσαν μια νέα ενότητα με κοινούς στόχους για το μέλλον της Κούβας που, παρά τη μεσολάβηση μιας σειράς διεφθαρμένων ξενόδουλων κυβερνήσεων και την ολοένα μεγαλύτερη οικονομική, πολιτική και πολιτιστική διείσδυση των ΗΠΑ, παρέμειναν ζωντανοί στα πιό ενεργά στοιχεία της κοινωνίας.

Οι στόχοι αυτοί αποτέλεσαν τον πολιτικοϊδεολογικό πυρήνα του κινήματος της 26^ης Ιούλη που μετά την επίθεση στη Μονκάδα το 1953 ξεκίνησε τον αγώνα για ολοκληρωτική αντιμετώπιση της δικτατορίας και της νεοαποικιοκρατίας και για την κοινωνική και οικονομική αναγέννηση της χώρας.

Ο Φιντέλ Κάστρο και οι σύντροφοί του μπόρεσαν να αναζωογονήσουν την μαχητική αλληλεγγύη ανάμεσα στους αγρότες και τους εργάτες, τα προοδευτικά στρώματα της πόλης και τους φοιτητές. Αυτή στερεώθηκε και έγινε σαφέστερη, τα όριά της έγιναν καθαρότερα μέσα στα πρώτα 2-3 χρόνια από τον θρίαμβο της επανάστασης, τα χρόνια της ολόπλευρης ρήξης με την εχώρια και την βορειομερικάνικη αστική τάξη.

 

Η αλληλεγγύη ενισχύθηκε με τα πρώτα μέτρα της επαναστατικής εξουσίας που εξασφάλισαν ανθρώπινη διαβίωση στη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζόμενων πόλης και χωριού καθώς και από την ίδια την πάλη τους ενάντια στους εκμεταλλευτές τους. Πήρε  μέσα σ’ αυτόν τον αγώνα το νέο χαρακτήρα της σοσιαλιστικής αλληλεγγύης και συνειδητοποιήθηκε σαν τέτοια από την επαναστατική ηγεσία και το λαό.

Η αλληλεγγύη των εργαζομένων στη ζωή και τον αγώνα για τη δημιουργία μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας που μόνον αυτή εξασφαλίζει την πραγματική ανεξαρτησία της χώρας, ήταν και είναι το ισχυρότερο όπλο της κουβανικής επανάστασης απέναντι στη συνεχή επίθεση, σε όλα τα επίπεδα και με όλα τα μέσα, του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και των συμμάχων του, ιδιαίτερα μετά το 1990.

Βέβαια η σοσιαλιστική αλληλεγγύη δεν μπορεί να περιορίζεται στα στενά πλαίσια μιας δεδομένης κοινωνίας καθώς οι βάσεις της - εθνική ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση, ανατροπή των δεσμών του εγχώριου και του διεθνούς κεφαλαίου, αγκαλιάζουν σε άλλοτε άλλο βαθμό μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.

Έτσι, από την πρώτη στιγμή, η κοινωνική αλληλεγγύη των κουβανών εκφράστηκε διακηρυκτικά και πρακτικά με μιά πρωτοφανή για μιά μικρή, και μέχρι πρόσφατα εξαρτημένη χώρα διεθνιστική δράση, που όπως ξέρουμε κάλυψε όλα τα επίπεδα.

Όπως επιγραμματικά είπε ο Φιντέλ Κάστρο: «Όποιος είναι ανίκανος να πολεμήσει για τους άλλους, δεν θα σταθεί ποτέ ικανός να πολεμήσει για τον εαυτό του». Αυτό μεταφράζεται στην εκδήλωση διεθνιστικής αλληλεγγύης ακόμα και στις πιό δύσκολες στιγμές της σύγχρονης κουβανικής ιστορίας. Αλλά ακόμα - και αυτό ισχύει τόσο για τους κουβανούς όσο και για όλους εμάς - στο οτι η θέληση να προσφέρεις σε ένα κοινό αγώνα δυναμώνει ταυτόχρονα την αποφασιστικότητα και το κουράγιο να συνεχίσεις την προσπάθεια παρά τις δυσκολίες και τα πισωγυρίσματα.

 

Διεθνιστική αλληλεγγύη προς την Κούβα

 

Φίλες και φίλοι, συναγωνιστές,

 

Τιμάμε τα 65 χρόνια από την Κουβανική Επανάσταση και δηλώνουμε καθαρά ότι η Κούβα δεν είναι μόνη. Μπορεί να βασίζεται στη στήριξη και στον διεθνισμό των λαών του κόσμου για να αντιμετωπίσει την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα και τις επιπτώσεις του πολύχρονου βάρβαρου οικονομικού και εμπορικού αποκλεισμού και των κάθε είδους κυρώσεων και μέτρων που έχουν επιβληθεί εδώ και πάνω από εξήντα χρόνια σε βάρος της.

Η προώθηση της φιλίας και της αλληλεγγύης με την Κούβα, από τον Σύνδεσμό μας μαζί με συνδικάτα, φοιτητικούς συλλόγους, συλλόγους γυναικών και άλλους μαζικούς φορείς της χώρας, αποτελεί σημαντική έκφραση στήριξης του Κουβανικού λαού. Αυτή η δράση έχει συμβάλει ώστε πλατιά τμήματα του ελληνικού λαού να εκφράζουν συμπάθεια και αλληλεγγύη με την Κούβα, ώστε:

·         να μην υιοθετούνται τα ψέματα και προσχήματα των ιμπεριαλιστών που επιδιώκουν να παρέμβουν στις εσωτερικές υποθέσεις της.

·         να μη βρίσκει πρόσφορο έδαφος η προπαγάνδα που δικαιολογεί την επιθετικότητα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους ενάντια στην Κούβα.

·         να αποκαλύπτεται η υποκριτική στάση της καπιταλιστικής ΕΕ και των κυβερνήσεων των κρατών μελών της, καθώς και των διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων, που με ψευδεπίγραφες ανησυχίες για “ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα” επιδιώκουν την υπονόμευση των κατακτήσεων του κουβανικού λαού και της επανάστασης. Γι’ αυτό το Ευρωκοινοβούλιο υιοθετεί πλήθος κατάπτυστων ψηφισμάτων για εφαρμογή πρόσθετων κυρώσεων σε βάρος της Κούβας, με στήριξη σχεδόν από το σύνολο των αστικών δυνάμεων της χώρας, όπως το ψήφισμα του περασμένου Ιούλη.

 

Συνεπώς, για εμάς η αλληλεγγύη δεν είναι κάτι τυπικό. Δεν περιορίζεται σε λόγια συμπάθειας ή διακηρύξεις. Είναι πράξεις που προσφέρουν ανακούφιση στον πολύπαθο κουβανικό λαό. Είναι οι μπριγάδες που οργανώνουμε, όπως θα μας πει στη συνέχεια η συναγωνίστρια Ελένη, καμπάνιες οικονομικής στήριξης, τακτικές αποστολές ιατρικού και άλλου υλικού σπάζοντας στην πράξη τον αποκλεισμό, συλλαλητήρια στήριξης ιδιαίτερα σε φάσεις έντασης της προσπάθειας παρέμβασης των ιμπεριαλιστών στα εσωτερικά ζητήματα της Κούβας και αποσταθεροποίησής της, όπως το καλοκαίρι του 2021.

 

Αλληλεγγύη της Κούβας προς άλλους λαούς

 

Ωστόσο, η διεθνιστική αλληλεγγύη δεν είναι μονοσήμαντη πράξη. Ο Πρόεδρος ανέπτυξε μια ενδιαφέρουσα πλευρά της στάσης του κουβανικού λαού να εκφράζει διεθνιστική αλληλεγγύη σε άλλους λαούς. Με τη σοσιαλιστική επανάστασή του πριν από 65 χρόνια, παρ’ όλες τις τεράστιες ανάγκες και αντιξοότητες, αποτέλεσε τμήμα της παγκόσμιας προσπάθειας για πραγματική χειραφέτηση του ανθρώπου, για κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Έχοντας λάβει σημαντική διεθνιστική βοήθεια από τους λαούς, ιδιαίτερα την ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες, ένιωθε διεθνιστικό χρέος του να συνεισφέρει σε άλλους δοκιμαζόμενους λαούς. Άλλωστε, όπως είχε πει ο Φιδέλ «να είσαι διεθνιστής σημαίνει να ανταποδίδεις το χρέος σου προς την ανθρωπότητα» και «αν δεν είσαι ικανός να παλεύεις για τους άλλους, ποτέ δεν θα είσαι επαρκώς ικανός να παλέψεις για τον εαυτό σου».

 

1. Κουβανική Επανάσταση: Φάρος και έμπνευση για τους λαούς του κόσμου

 

Αυτές οι ανώτερες αξίες, όπως συλλογικότητα, αυτοθυσία, ανιδιοτελής προσφορά – σε αντίθεση με τις σάπιες καπιταλιστικές αξίες της εκμετάλλευσης, του ατομισμού, της ιδιοτέλειας – είχαν την αντανάκλασή τους στον λαό, και μετουσιώθηκαν στην Κουβανική επανάσταση. Η πραγματοποίησή της αποτέλεσε ύψιστο δείγμα προλεταριακού διεθνισμού, αφού μια ανάσα από την ισχυρότερη ιμπεριαλιστική δύναμη, στο νησί της Καραϊβικής που τότε εξουσιαζόταν από το δικτάτορα Μπατίστα, τσιράκι των Αμερικάνων, οι Φιντέλ, Τσε, Ραούλ, Καμίλο και εκατοντάδες άλλοι κομμουνιστές, επαναστάτες αντάρτες μαζί με την πλειοψηφία του λαού έκαναν αυτό που μέχρι τότε φάνταζε ακατόρθωτο…

Πραγματοποίησαν την πρώτη σοσιαλιστική επανάσταση στην αμερικάνικη ήπειρο και γενικότερα στο δυτικό ημισφαίριο, έσπασαν τα δεσμά της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και απέδειξαν ότι ο ιμπεριαλισμός δεν είναι ανίκητος. Η επικράτησή της προσέφερε πρωτόγνωρες κατακτήσεις στην Υγεία, την Παιδεία, τη δουλειά, τη ζωή. Γι’ αυτό πολέμησαν και πολεμούν την Επανάσταση σήμερα, επειδή θέλουν να πλήξουν την πάλη της εργατικής τάξης σε κάθε χώρα για την προοπτική της νέας κοινωνίας, που είναι η μόνη απάντηση τον 21ο αιώνα.

Η Επανάσταση είναι φάρος, πηγή έμπνευσης για την πάλη των καταπιεσμένων και εκμεταλλευομένων παγκοσμίως. Δείχνει πως κανένας αγώνας των λαϊκών δυνάμεων δεν πάει χαμένος, ακόμη κι όταν δε φέρνει άμεσα αποτελέσματα, δεν είναι άμεσα νικηφόρος. Αποδεικνύει πως οι λαοί με την πάλη τους έχουν τη δύναμη να ανατρέψουν την καπιταλιστική βαρβαρότητα.

 

2. Έμπρακτη αλληλεγγύη και στήριξη.

 

Ωστόσο η αλληλεγγύη εκφράστηκε και έμπρακτα με τη διεθνιστική στήριξη απελευθερωτικών κινημάτων άλλων λαών που πάλευαν ενάντια στην αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό. Με πρώτο ανάμεσα στους πρώτους τον Τσε Γκεβάρα, εκατοντάδες χιλιάδες συνειδητοί επαναστάτες πολέμησαν και έδωσαν τη ζωή τους βοηθώντας τον εθνικοαπελευθερωτικό και κοινωνικό αγώνα λαών σε Αφρική και Λ. Αμερική.

Ξεχωρίζει η στρατιωτική, τεχνική και ιατρική βοήθεια στο Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης στην Αλγερία, όπου μετά τη νίκη των ανταρτών, το 1963, κουβανοί υγειονομικοί στελέχωσαν τις διαλυμένες ιατρικές υπηρεσίες μέσω της πρώτης διμερούς συμφωνίας ιατρικής συνεργασίας της Κούβας. Με αφορμή αυτό, ο Χοσέ Ραμόν Ματσάδο Βεντούρα, επικεφαλής τότε του υπουργείου Δημόσιας Υγείας, παρομοίασε την Κούβα με ζητιάνο που δίνει ελεημοσύνη, τονίζοντας γλαφυρά τη διεθνιστική προσφορά της. Φυσικά δεν γίνεται να ξεχάσουμε την έμπρακτη στήριξη στον λαό της Αγκόλα κατά τον εμφύλιο πόλεμο, με παροχή στρατιωτικών μονάδων και με θύματα πάνω από 2.000 Κουβανούς στρατιώτες.

Επιπλέον, η Κούβα δεν σταμάτησε ποτέ να καταγγέλλει από όλα τα βήματα την απάνθρωπη οικονομική και πολιτική πρακτική των καπιταλιστικών χωρών, τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, την καταπίεση λαών και την κατοχή χωρών. Πρόσφατο παράδειγμα η απερίφραστη καταδίκη της σφαγής του Παλαιστινιακού λαού στη Γάζα από το κράτος-δολοφόνο του Ισραήλ, με στήριξη από ΗΠΑ/ΝΑΤΟ/ΕΕ και φυσικά την ελληνική κυβέρνηση. Μάλιστα, τον Νοέμβρη πραγματοποιήθηκε μεγάλη συγκέντρωση στην Αβάνα με πάνω από 100.000 διαδηλωτές, σε ένδειξη υποστήριξης του Παλαιστινιακού λαού, και ενάντια στις ΗΠΑ για την υποστήριξή τους στο Ισραήλ.

Γνωστή πτυχή της αλληλεγγύης, ήδη από τις πρώτες μέρες της επανάστασης, είναι η προσφορά των κατακτήσεων σε τομείς όπως υγεία, παιδεία, και στις μέρες μας ιατρική τεχνολογία και βιοτεχνολογία. Δόθηκαν αφιλοκερδώς, όπου υπήρχε ανάγκη, σχεδόν πάντα υπό αντίξοες συνθήκες, μετά από φυσικές καταστροφές, σεισμούς, κυκλώνες, και σε περιπτώσεις ξεσπάσματος επιδημιών.

Τα παραδείγματα της διεθνιστικής ιατρικής αλληλεγγύης της Κούβας είναι πολλά. Η πρώτη ιατρική αποστολή ήταν προς τη Χιλή, μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1960, παρά τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με την Κούβα κατ’ επιταγή των ΗΠΑ. Στις επόμενες δεκαετίες, παράλληλα με σημαντικές εξελίξεις στην υγεία και σε όλους τους κοινωνικούς τομείς, αναπτύχθηκε η ιατρική διεθνής συνεργασία και αλληλεγγύη της Κούβας, με αποστολή βοήθειας σε 25 χώρες σε Κεντρική Αμερική και Καραϊβική, Αφρική και Μ. Ανατολή. Η ίδρυση της Κεντρικής Μονάδας Ιατρικής Συνεργασίας το 1984, ενίσχυσε περαιτέρω την προσπάθεια και τον συντονισμό των ιατρικών αποστολών στο εξωτερικό όπου εκείνη την εποχή υπηρετούσαν 1.717 κουβανοί υγειονομικοί.

Η τεράστια αύξηση του αριθμού τους τα επόμενα χρόνια βασίστηκε στην ενίσχυση του εκπαιδευτικού συστήματος και στην εκπαίδευση υγειονομικών με σκοπό την κάλυψη πρωτίστως των εγχώριων αναγκών, αλλά και την ενίσχυση του διεθνιστικού έργου. Πρόσφατα ξεχωρίζουμε τη βοήθεια στην Αϊτή το 2010 μετά τον φονικό σεισμό και στη Δυτική Αφρική το 2014-2015 για την αντιμετώπιση της επιδημίας του Έμπολα. Σήμερα 28.000 κουβανοί υγειονομικοί προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε 66 χώρες.

Φυσικά, θυμόμαστε όλοι τη σημαντική διεθνιστική βοήθεια της Κούβας για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού, με την υγειονομική μπριγάδα Χένρι Ριβ που ανιδιοτελώς πρόσφερε τις υπηρεσίες της σε ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες των οποίων τα εμπορευματοποιημένα συστήματος Υγείας κατέρρευσαν, και σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα της Λατινικής Αμερικής. Παράλληλα, το βιοτεχνολογικό πρόγραμμά της πέτυχε άθλο με ανάπτυξη εμβολίων κατά του κορονοϊού σε συνθήκες έντασης του αποκλεισμού και τεραστίων ελλείψεων σε πρώτες ύλες. Μάλιστα πολλά εμβόλια δόθηκαν σε χώρες που αντιμετώπιζαν προβλήματα με την προμήθεια εμβολίων από φαρμακευτικά μονοπώλια.

Μια άλλη πτυχή της διεθνιστικής συμβολής αφορά τα προγράμματα καταπολέμησης του αναλφαβητισμού, όχι μόνο εντός του νησιού, αλλά στο εξωτερικό, σε χώρες της Λατινικής Αμερικής ακόμα και στην Ισπανία. Σε αυτό το πλαίσιο ιδρύθηκε το 1999 η Λατινοαμερικάνικη Σχολή Ιατρικής, ένα κουβανικό δημόσιο πανεπιστήμιο που δέχεται φοιτητές από όλο τον κόσμο προσφέροντάς δωρεάν σπουδές, ενώ μέχρι σήμερα αριθμεί πάνω από 30.000 απόφοιτους από περισσότερες από 100 χώρες.

 

Η αλληλεγγύη μας απάντηση στον αντικομμουνισμό.

 

Βέβαια, όλα αυτά αναμφίβολα θα συναντούσαν το μένος του διεθνούς καπιταλισμού που εντείνει τον αντικομμουνισμό και τις συκοφαντίες ενάντια στην Κούβα κατηγορώντας την ότι μέσω των γιατρών κάνει εμπόριο ανθρώπων και πραγματοποιεί επικερδείς μπίζνες με αντικείμενο τον ανθρώπινο πόνο. Φτάνουν μάλιστα στο σημείο, κρίνοντας εξ ιδίων τα αλλότρια, να ισχυρίζονται ότι οι ιατρικές αποστολές δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια ενορχηστρωμένη «ιατρική διπλωματία» της κουβανικής κυβέρνησης για να επηρεάσει κυβερνήσεις άλλων χωρών ώστε να κάνουν τα στραβά μάτια μπροστά στη δήθεν «καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων» που συντελείται στην Κούβα.

Η ύπουλη αντικομμουνιστική προπαγάνδα, από κοινού με προσπάθειες παρέμβασης στα εσωτερικά ζητήματα και τον απάνθρωπο αποκλεισμό, δείχνουν πως η Κούβα έχει πολλούς εχθρούς ανάμεσα στις τάξεις των εκμεταλλευτών, των ιμπεριαλιστών όπου γης, είναι καρφί στο μάτι τους για πάνω από 60 χρόνια γιατί απέδειξε τι μπορεί να κατακτήσει ένας λαός με την δική του επανάσταση και εξουσία απαλλαγμένος από την καπιταλιστική εκμετάλλευση και τα ιμπεριαλιστικά δεσμά. Η Κούβα όμως έχει στο πλάι της εκατομμύρια εργάτες, απλούς ανθρώπους, τους λαούς όλου του κόσμου που εκφράζουν ανυποχώρητα και έμπρακτα την αλληλεγγύη τους.

 

Καλημέρα σας,

 

Θα ήθελα να καταθέσω την εμπειρία της ελληνικής αποστολής στη Σκανδιναβική μπριγάδα, που έλαβε χώρα τον περασμένο Δεκέμβριο - Ιανουάριο. Στη μπριγάδα συμμετείχαν συνολικά 7 χώρες, πιο συγκεκριμένα, Αυστρία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ισλανδία, Ισπανία, και Σουηδία, ενώ τις τελευταίες μέρες είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε και τις αποστολές από την Αγγλία και την Αυστραλία. Στόχος της μπριγάδας δεν ήταν όπως παλαιότερα να προσφέρουμε εθελοντική εργασία, τουλάχιστον όχι κατά κύριο λόγο, αλλά να γνωρίσουμε την Κούβα, να δούμε πώς λειτουργεί το κράτος, πώς είναι η ζωή εκεί και στην πράξη επιστρέφοντας στις πατρίδες μας να μεταφέρουμε την αλήθεια για όσα συμβαίνουν στην Κούβα. Με έναν τρόπο δηλαδή, να απαντήσουμε στην προπαγάνδα που υπάρχει εναντίων της, κυρίως από της ΗΠΑ. Αυτή είναι η αλληλεγγύη που ζητούν οι Κουβανοί, που θέλουν οι ίδιοι να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους για να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους, να είναι νοικοκύρηδες στον τόπο τους.

Σε αυτό το πλαίσιο όλο το πρόγραμμα της μπριγάδας ήταν έτσι διαμορφωμένο ώστε να δούμε, να ακούσουμε και να γνωρίσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα την Κούβα.

Στη διάρκεια της μπριγάδας εκτός από τη διεθνή κατασκήνωση Julio Antonio Mella που βρίσκεται στην επαρχία της Artemisa, βρεθήκαμε στην Αβάνα, στο Πινάρ ντελ Ρίο, στο Βινιάλες, τον πειραματικό οικισμό Λας Τεράσας κ.α. Σε κάθε μία από αυτές τις στάσεις το πρόγραμμα ήταν γεμάτο με δραστηριότητες τόσο ενημερωτικές όσο και ψυχαγωγικές για εμάς, με επισκέψεις σε χώρους δουλειάς, ομιλίες, συζητήσεις, διαλέξεις, projects, επισκέψεις σε χώρους ιστορικού ενδιαφέροντος και εκδρομές στη φύση.

Ξεκινώντας από την Αβάνα παρακολουθήσαμε μία σειρά διαλέξεων με κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, επιστημονικό και περιβαλλοντικό περιεχόμενο. Είδαμε με αυτόν τρόπο τη νοοτροπία, το σχεδιασμό και τα ζητήματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπη η Κούβα, τον αντίκτυπο αυτών των προβλημάτων και τους τρόπους που αντιμετωπίζονται. Ενημερωθήκαμε για την οικονομική και πολιτική κατάσταση στην Κούβα, ειδικά με δεδομένο το εμπάργκο και πολύ περισσότερο την πιο πρόσφατή εισαγωγή της από τις ΗΠΑ σε λίστα με χώρες που υποθάλπουν την τρομοκρατία, γεγονός που στοίχισε ακόμα περισσότερο σε εμπορικές σχέσεις και κατ’ επέκταση σε μία σειρά δυσκολίες στην καθημερινή ζωή των Κουβανών. Έχοντας αυτές τις διαλέξεις κατά νου, και βλέποντας κι οι ίδιοι από κοντά την κατάσταση στην Αβάνα, μπορούσαμε καλύτερα να συνδέσουμε αιτία και αιτιατό. Για παράδειγμα, η αύξηση της τιμής της βενζίνης, σήμαινε ότι δεν μπορούν συχνά να κινούν τα απορριμματοφόρα, γεγονός που φυσικά σημαίνει ότι υπήρχε μεγάλο πρόβλημα με τα σκουπίδια στην Αβάνα. Αντίστοιχα προβλήματα προέκυπταν και με τις μετακινήσεις, την κίνηση αγροτικών μηχανημάτων, που έχει συνέπειες στην αγροτική παραγωγή και έτσι στην κάλυψη των αναγκών διατροφής του Κουβανικού λαού, και μιά σειρά άλλους τομείς.

Επισκεφθήκαμε χώρους εργασίας όπως, τα εργοστάσια ηλεκτρονικών ειδών “Ernesto Che Guevara”, παραγωγής Ρουμιού “Guayabita del Pinar”, καπνού “Francisco Donatien” και σε μία βιοτεχνία υποδημάτων, εκεί μιλήσαμε με εργαζόμενους, διευθυντές, εκπροσώπους του σωματείου και μέλη του Κουβανικού Κόμματος. Οι συνθήκες εργασίες ποικίλουν ανάλογα με το επάγγελμα. Μας ανησύχησε η ύπαρξη ξένων επενδύσεων σχεδόν σε όλους τομείς (τουρισμός, αγροτική παραγωγή, παραγωγή φαρμάκων κλπ). Το 51% των εσόδων από ξένες επενδύσεις πηγαίνει στο Κουβανικό κράτος και το υπόλοιπα 49% στον αντίστοιχο επενδυτή. Κατά τους Κουβανούς αυτές οι κινήσεις ήταν λύσεις ανάγκης σε συνθήκες που δεν κρίνονταν τίποτα λιγότερο από την επιβίωσή τους.

 Από την άλλη πλευρά, φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΗΠΑ, να φροντίσουν ο Κουβανικός λαός να πεθάνει από την πείνα και τις ασθένεις, όπως πολύ χαρακτηριστικά είχαν δηλώσει, δεν έπιασε τόπο. Κατά την επίσκεψή μας στο κέντρο βιοτεχνολογίας στην Αβάνα είδαμε πώς αντιμετωπίζεται η υγεία, πόσο ευέλικτοι και εφευρετικοί ήταν οι Κουβανοί, ειδικά στην περίπτωση του κορωνοϊού, πώς εν τέλει η Κούβα είναι η μόνη τροπική χώρα στην οποία ο κόσμος δεν πεθαίνει από τροπικές ασθένειες. Ταυτόχρονα και σε αντίθεση με τις προσεγγίσεις των υπόλοιπων χωρών, πιο αποτελεσματικά και γρήγορα αντιμετώπιζαν διαβητικά έλκη, με τη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων να θεραπεύονται χωρίς να χρειαστεί ακρωτηριασμός. Έχουν επίσης αναπτύξει μία πρωτοποριακή θεραπευτική προσέγγιση για τον καρκίνο του πνεύμονα, η οποία μάλιστα δεν αξιοποιείται από τον υπόλοιπο κόσμο, καθώς κάτι τέτοιο θα έθιγε την κερδοφορία των φαρμακευτικών πολυεθνικών. Προκλητικό είναι επίσης ότι η υπόλοιπη παγκόσμια επιστημονική κοινότητα κατά κανόνα αγνοεί τα ευρήματα, τις προσκλήσεις σε επιστημονικά συνέδρια κλπ, με εξαίρεση κάποιους εκπροσώπους μεγάλων πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών ή επιστημονικού προσωπικού των ΗΠΑ, που φυσικά αποσκοπούν στο να “αντιγράψουν” ή να “πατεντάρουν” προς όφελός τους ιδέες, τεχνικές και ευρήματα. Έχοντας πληθώρα κατακτήσεων στον τομέα τις υγείας, η οποία είναι δημόσια και δωρεάν για όλους, επιγραμματικά αναφέρουμε ότι στον Κορωνοϊό είχαν συνολικά 268 νεκρούς, παρήγαγαν 4 εμβόλια, το σύνολο του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί, υπάρχουν παντού γιατροί και νοσοκόμοι και φυσικά άμεσα διαθέσιμα ασθενοφόρα. Υπάρχουν ακόμα και ξεχωριστά ασθενοφόρα που χρησιμοποιούνται μόνο για περιστατικά που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη,  ενώ η βρεφική θνησιμότητα είναι στο 0.2%.  Η Κούβα όχι μόνο έχει ένα πολύ οργανωμένο σύστημα υγείας, με οικογενειακούς γιατρούς, κέντρα υγείας και νοσοκομεία αλλά στέλνει και μπριγάδες σε πάνω από 60 χώρες. Μάλιστα κατά την άφιξή μας στην Αβάνα, συναντήσαμε την ιατρική μπριγάδα που επέστρεφε από το Κατάρ. Συμπληρωματικά, αξίζει να αναφερθεί ότι κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στο camping είχε αποσπαστεί από τα καθήκοντά του ο υπεύθυνος για τις πολυκλινικές της περιοχής γιατρός, για να αναλάβει την ιατρική κάλυψη του camping. Μάλιστα όταν κλήθηκε από τους υπεύθυνους του χώρου για ένα που ατύχημα που είχε μέλος της μπριγάδας, ο γιατρός βρισκόταν στο ιατρείο του camping μέσα σε 5 λεπτά.

Στη συνέχεια, επισκεφθήκαμε ένα γηροκομείο προκειμένου να δούμε και να ενημερωθούμε για τις πραγματικές συνθήκες λειτουργίας του, που ήταν για εμάς η επιβεβαίωση της φροντίδας του κράτους με μεγάλη ευαισθησία στους ηλικιωμένους ανθρώπους του. Με κατάλληλα διαμορφωμένες και ασφαλείς υποδομές για τους ενοίκους, με χώρους για αναψυχή όπως κήπους, αυλές κλπ αλλά και ένα φυσικοθεραπευτήριο πλήρες, με εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, ενώ παρέχονται και οφθαλμολογικά check up. Για τις ανάγκες των ηλικιωμένων, βοηθούν εθελοντικά και συγγενείς. Συνολικά υπάρχουν 4 τέτοια κέντρα στην Αβάνα, που λειτουργούν είτε ως κέντρα στα οποία μπορούν οι ηλικιωμένοι να περάσουν την ημέρα τους είτε ως χώροι στους οποίους διαμένουν, ή και τα δύο. Παράλληλα λειτουργούν διάφορα workshops. Κατά την επίσκεψή μας οι ηλικιωμένοι μας υποδέχθηκαν με μεγάλη χαρά και τραγούδια καθώς εκείνη τη μέρα είχαν εκδήλωση. Το κυριότερο όμως ήταν ότι στο ίδιο κτίριο συστεγαζόταν νηπιακός σταθμός, προκειμένου να αλληλεπιδρούν ηλικιωμένοι με παιδιά, μία σχέση ευεργετική και για τους δύο.

Επίσης πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα διάφορα project που έχουν οργανωθεί με πρωτοβουλία εθελοντών ανά γειτονιά. Τέτοια project αφορούσαν στις πολιτιστικές εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών, όπου λάμβαναν μαθήματα χορού, κεραμικής, έφτιαχναν κοστούμια, σκηνικά κ.α., project που αφορούσε σε ζητήματα φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού, δομή στην οποία δούλευαν ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, γενετιστές και νομικοί, για να παρέχουν υποστήριξη σε σχετικές περιπτώσεις όχι μόνο στα παιδιά αλλά στις οικογένειες και τους καθηγητές τους. Το τελευταίο project που επισκεφθήκαμε ήταν αφιερωμένο στα παιδιά με σύνδρομο down, τα παιδιά αυτά απασχολούνταν με ζωγραφική και χορό, ώστε να περνούν δημιουργικά το χρόνο τους και να αναπτύσσουν διάφορες δεξιότητες. Αυτή είναι μία πολύ πρακτική και ουσιαστική μορφή αλληλεγγύης που μας δείχνει το ανεβασμένο αίσθημα κοινότητας που έχουν οι Κουβανοί.

Αυτό όμως δεν περιορίστηκε μεταξύ τους. Καθ' όλη τη διάρκεια του ταξιδιού νιώθαμε ευπρόσδεκτοι, ασφαλείς και ότι καταφέρναμε να γνωρίσουμε πολλές πτυχές της ζωής σε έναν άλλο τόπο με διαφορετική κουλτούρα, με μία άλλη οργάνωση της οικονομίας. Οι άνθρωποι ήταν φιλόξενοι, ζεστοί και μας έδειχναν με ειλικρίνεια το ενδιαφέρον και τη φροντίδα τους. Εκτιμήσαμε πολύ την προσπάθεια της διοργάνωσης για την ψυχαγωγία και την διασκέδασή μας. Είδαμε δύο παραστάσεις μπαλέτου και είχαμε πολλές βραδιές κατά τις οποίες απολαύσαμε την τοπική κουζίνα και ασφαλώς την Κουβανική μουσική και το χορό. Εν γένει μας εντυπωσίασε το βάρος που δίνει το Κουβανικό κράτος στην τέχνη.

Πολύ σημαντικό κομμάτι του ταξιδιού ήταν ότι είχαμε την ευκαιρία να δούμε τις φυσικές ομορφιές του τόπου. Επισκεφθήκαμε τον κάμπο του Βινιάλες, τη σπηλιά του Ινδιάνου, το Μιραδόρ ντε λος χασμίνες, όπως επίσης σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος όπως το κέντρο του Fidel Castro, το επαρχιακό μουσείο του Pinar del Rio, ενώ παρακολουθήσαμε και την τελετή κανονιοβολισμού στο κάστρο από την Ισπανική αποικιοκρατία στην Αβάνα.

Όλα τα μέλη της ελληνικής αποστολής συμφωνούν ότι το ταξίδι μας στην Κούβα ήταν μία μοναδική εμπειρία. Εντυπωσιαστήκαμε από την καθηλωτική φυσική ομορφιά, την φιλοξενία, την προσπάθεια του Κουβανικού λαού να ανταπεξέλθει στα πολύ δύσκολα οικονομικά ζητήματα που αντιμετωπίζει. Σε αντιπαραβολή με την Ελλάδα καταλάβαμε ότι μπορεί σε κάποια επίπεδα η καθημερινότητά μας να είναι πιο “άνετη”, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν νιώθουμε την ασφάλεια στους βασικούς πυλώνες της ζωής (παιδεία, υγεία, πολιτισμό, κοινωνικές παροχές) που αισθάνονται οι Κουβανοί, ακόμα κι αν εκείνοι τη θεωρούν δεδομένη. Σαφώς δεν είναι όλοι οι Κουβανοί ευχαριστημένοι με την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη χώρα τους, αφού οι δυσκολίες είναι εμφανείς κι αντικειμενικές. Όμως η ζωή εκεί έχει άλλους ρυθμούς και οι άνθρωποι παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά διατηρούν την ανθρωπιά, το χαμόγελο και την ικανότητά τους να απολαμβάνουν τη ζωή, συνθήκη η οποία συνεπήρε κι όλα τα μέλη της μπριγάδας. Για εμάς το πιο αισιόδοξο είναι ότι άνθρωποι φαίνεται να μην έχουν χάσει το κουράγιο και την όρεξή τους να παλέψουν για τις αξίες και τα ιδανικά τους, για μια ελεύθερη Κούβα, όπου οι Κουβανοί θα κάνουν κουμάντο στον τόπο τους.

Η μπριγάδα ήταν ο τρόπος μας δείξουμε αλληλεγγύη σε αυτό το λαό και είναι μια εμπειρία που όλοι ανεξαιρέτως συνιστούμε ανεπιφύλακτα, παρά τις όποιες δυσκολίες. Γνωρίσαμε κόσμο από άλλες χώρες, ένα πολύ μαχητικό και αλληλέγγυο λαό που μας συγκίνησε με τη στάση του και νιώσαμε ότι η σκέψη μας πήγε ένα βήμα παρακάτω. Αγαπήσαμε πολύ την Κούβα, ελπίζουμε να αντέξει τις δυσκολίες, να συνεχίσει να προοδεύει και για εμάς να έχουμε τη δυνατότητα να την επισκεφθούμε πολλές φορές ακόμα.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω επίσης τον Ελληνοκουβανικό Σύνδεσμο που μας ενημέρωσε για όλες τις λεπτομέρειες σχετικά με το ταξίδι, μας προετοίμασε για αυτό με συζητήσεις για την ιστορία και τη σημερινή κατάσταση στην Κούβα με πολλή έννοια και υπομονή.

 

Σας ευχαριστώ

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων:

 

O Γιώργος Μαρίνος μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτής του Κόμματος,

 

H Χρυσούλα Λαμπούδη από το ΠΑΜΕ,

 

H Ευγενία Παπαμακαρίου από την Ελληνική Επιτροπή Διεθνούς Δημοκρατικής Αλληλεγγύης (ΕΕΔΔΑ).

 

Στο χώρο της εκδήλωσης λειτουργούσε έκθεση βιβλίου.