Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή το πρωί, 20 Φλεβάρη 2022, εκδήλωση που διοργάνωσε ο Ελληνοκουβανικός Σύνδεσμος Φιλίας και Αλληλεγγύης για να τιμήσει την 63η επέτειο από τη νίκη της Κουβανικής Επανάστασης. Η εκδήλωση επικεντρώθηκε στο ζήτημα της υγείας. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν τα 12 έργα του ζωγράφου Τάκη Βαρελά, σχετικά με την ιστορία της Κούβας.
Η αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου Εργαζομένων ΟΤΕ ήταν γεμάτη και αρχικά χαιρέτισαν η Πρέσβειρα της Κούβας στην Ελλάδα, Σέλμις Μαρία Ντομίνγκες Κορτίνα, και ο ζωγράφος Τάκης Βαρελάς, μέλος του ΔΣ του ΟΣΔΕΕΤΕ και μέλος του ΔΣ του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, εκπρόσωπος του ΕΕΤΕ. Στη συνέχεια πήραν το λόγο οι δύο κύριοι ομιλητές, ο Νίκος Καρανδρέας, ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας ΕΚΠΑ και Πρόεδρος του Ελληνοκουβανικού, και η Ελένη Παπαγεωργίου, ιατρός παθολόγος στο Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς, που ανέλυσαν το σύστημα δημόσιας υγείας στην Κούβα.
Η Πρέσβειρα της Κούβας στο χαιρετισμό της, ανάφερε ανάμεσα στα άλλα: «Η εθνική ενότητα και η λαϊκή συμμετοχή στις κύριες αποφάσεις της χώρας υπήρξε επιπλέον ουσιαστική για να μπορέσουμε να αντισταθούμε στην εχθρότητα των ΗΠΑ, που δεν αποδέχονται να χάσουν την κυριαρχία που είχαν πάνω στη Κούβα και να υπάρχει μια σοσιαλιστική επανάσταση σε αυτό που θεωρούν την πίσω αυλή τους. Οι ΗΠΑ προσπάθησαν με κάθε τρόπο να αποφύγουν να μπορέσει να αναπτυχθεί η Κούβα ελεύθερα. Γι’ αυτό χρησιμοποίησαν το γενοκτόνο οικονομικό, εμπορικό και χρηματοπιστωτικό αποκλεισμό, πέρα από την άμεση επίθεση και την ιδεολογική ανατροπή, που εκφράζεται επιπλέον με πολυάριθμες εκστρατείες και ψευδείς χειραγωγήσεις για την κουβανική πραγματικότητα. (…) Ωστόσο, παρά τις αμέτρητες ζημιές που έχει προκαλέσει ο αποκλεισμός, το Νησί ξεπέρασε τα αδύνατα οδηγώντας την αλληλεγγύη στα πιο απίθανα μέρη του κόσμου, γιατί αν κάτι δεν μπόρεσε να φρενάρει ο αποκλεισμός είναι οι αλτρουιστικές και διεθνιστικές αξίες του κουβανικού λαού. Σ’ αυτή την ιστορία ξεχωρίζει η πιο πρόσφατη εποποιία της κουβανικής αλληλεγγύης στην αντιμετώπιση της πανδημίας της COVID-19, όταν περίπου 60 ιατρικές ταξιαρχίες της ομάδας Χένρι Ριβ έχουν ήδη προσφέρει τις υπηρεσίες τους σε πολλές χώρες του πλανήτη. Η Κούβα και οι επιστήμονές της έγραψαν επίσης ιστορία, ιδιαίτερα στον τομέα της βιοτεχνολογίας, με τη δημιουργία 5 υποψηφίων εμβολίων, τρία από τα οποία έχουν ήδη εγκριθεί σαν εμβόλια, για την αντιμετώπιση του ιού του Sars-Cov-2».
Και κατέληξε: «Ο κουβανικός λαός έχει συνείδηση του ρόλου του στην ιστορία και τη ζωή της χώρας, και είναι διατεθειμένος να υπερασπιστεί τα επιτεύγματα της επανάστασης, που με τόση προσπάθεια και θυσίες έχουν επιτευχθεί. Σ’ αυτή τη μάχη για την αξιοπρέπεια και την κυριαρχία, οι φίλοι της Κούβας στον κόσμο είχαν και έχουν έναν ουσιαστικό ρόλο και γι’ αυτό σας ευχαριστούμε βαθιά για όλη τη φιλία σας και τη διαρκή υποστήριξή σας και σας λέμε ότι η Κούβα θα εξακολουθήσει να αντιστέκεται και να προχωράει στην οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου για όλους και για το καλό όλων».
Αμέσως μετά χαιρέτισε ο ζωγράφος Τάκης Βαρέλας, τα έργα του οποίου για την ιστορία της Κούβας κοσμούσαν την αίθουσα (Ο χαιρετισμός του παρατίθεται ολόκληρος).
Στη συνέχεια το λόγο πήραν οι κύριοι ομιλητές, οι δύο γιατροί που επικεντρώθηκαν στο θέμα της υγείας, οι ομιλίες των οποίων παρατίθενται ολόκληρες.
Η εκδήλωση έκλεισε με την παρουσίαση ενός σύντομου κουβανικού μουσικού βίντεο για τον κορονοϊό, με τίτλο «Η δύναμη μιας χώρας».
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΤΑΚΗ ΒΑΡΕΛΑ
Η επανάσταση είναι τέχνη
και η τέχνη όπλο της!
Αγαπητοί φίλοι της Κούβας, καλημέρα
Επιτρέψτε μου να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στο Δ.Σ. του Ελληνοκουβανικού Συνδέσμου Φιλίας και Αλληλεγγύης, για την πρόσκληση για χαιρετισμό στην εκδήλωσή σας, για το γιορτασμό των 63 χρόνων από τη νίκη της Κουβανέζικης επανάστασης, όπως επίσης και για την παρουσίαση των εικαστικών έργων και του Λευκώματος «Η Κούβα δεν είναι μόνη της».
Πέρασαν 63 χρόνια από τη νικηφόρα Κουβανέζικη Επανάσταση και από τότε οι ΗΠΑ συνεχίζουν να επιβεβαιώνουν την επιθετικότητά τους απέναντι σε ένα μικρό λαό όπως η Κούβα, η οποία ανάτρεψε όλα τα δεδομένα γiα τους ιμπεριαλιστές.
Να είναι δηλαδή, κυρίαρχη, ανεξάρτητη, ελεύθερη, να ζει το λαό της, να προοδεύει, να μορφώνει τα παιδιά της, να είναι υγιείς. Και όλα αυτά δωρεάν!
Να αναπτύσσει τις επιστήμες και την έρευνα σε όλους τους τομείς, να παράγει τα δικά της φάρμακα και τα δικά της εμβόλια και ταυτόχρονα να προσφέρει δωρεάν τα επιτεύγματά της σε όλους τους λαούς που το έχουν ανάγκη.
Δεν σας κρύβω, πως ζηλεύουμε τη Κούβα, μα κατά βάθος την τιμούμε και μαθαίνουμε από τον επαναστατημένο και δημιουργικό λαό της την υπερηφάνεια και την αξιοπρέπειά του, στο να στέκεται όρθιος υπερασπίζοντας και διευρύνοντας τις κατακτήσεις της επανάστασης.
Αν απλώσουμε τη ματιά μας στον κόσμο, αλλά και μέσα μας, είμαι σίγουρος ότι ο καθένας και η καθεμιά, θα δει την καπιταλιστική βαρβαρότητα να ξεδιπλώνεται πολύμορφα σε κάθε περιοχή του πλανήτη.
Η εξαθλίωση, η πείνα, οι πόλεμοι, κυριαρχούν στη ζωή των λαών.
Μπορεί να μην είσαι ζωγράφος για να ζωγραφίσεις αυτά που βλέπεις, εφόσον όμως τα δεις, ο θυμός που θα προκύψει, ως ανθρώπινη αγανάκτηση, θα μετουσιωθεί και θα πραγματωθεί ως στάση, συμπεριφορά, εν τέλει, σε ατομική και συλλογική δράση, απέναντι στα αίτια που γεννούν τα βάσανα των λαών και εδώ βρίσκεται ο κοινός τόπος και η κοινή δράση της αλληλεγγύης και της αντίστασης και της ανατροπής για ένα κόσμο να ζεις σαν άνθρωπος.
Η Κούβα πριν 63 χρόνια έβαλε τέρμα στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και παρά την επίθεση που δέχεται ο λαός της, προκόβει.
Η διαρκής και συντονισμένη επίθεση των ΗΠΑ στις κατακτήσεις της επανάστασης, ήταν η κορύφωση ενός προσωπικού θυμού, που εξελίχθηκε σε εικαστικό έργο, αλληλέγγυο στη δοκιμαζόμενη Κούβα, αντανακλούν την προσωπική μου απάντηση στην 63χρονη επιθετική και δολοφονική πολιορκία των ΗΠΑ.
Κάπως έτσι ξεκίνησαν οι διεργασίες της εικαστικής μου προσέγγισης με τα 12 έργα «Η Κούβα δεν είναι μόνη της» και εντάχθηκαν στην καμπάνια συλλογής υπογραφών της Ελληνικής Επιτροπής για την Απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στους Γιατρούς της Κούβας, όπως επίσης και το εικαστικό λεύκωμα με τα 12 έργα που βλέπετε αναρτημένα, του οποίου από την πώληση, όλα τα έσοδα πήγαν για την ενίσχυση της Κούβας.
Πολλοί μου λένε ότι κάνω στρατευμένη τέχνη. Ότι πολλές φορές υποτιμώ τα «αισθητικά» χαρακτηριστικά της τέχνης. Ότι η τέχνη, δεν πρέπει να κάνει προπαγάνδα, αλλά θα πρέπει να θέτει ερωτήματα και ας βγάλει το κοινό τα συμπεράσματά του!
Αναρωτιέμαι:
Ποιος είναι ο λόγος, ώστε να υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ΜΜΕ στα χέρια επιχειρηματικών ομίλων, τα οποία προβάλλουν συγκεκριμένα αισθητικά πρότυπα, διαμορφώνουν τη μόδα, τις απόψεις και τις συμπεριφορές, χειραγωγούν τη νεολαία για τα δικά τους συμφέροντα;
Αναρωτιέμαι επίσης.
Η τέχνη του να προμοτάρεις την ασάφεια, το αφηρημένο, το εκκεντρικό, το δυσνόητο, μήπως δεν ενισχύει τον ανορθολογισμό στη σκέψη και το μυαλό των ανθρώπων, εξιδανικεύοντας τον ψεύτικο και γυάλινο κόσμο, ο οποίος πρακτικά αποδομεί και υποτάσσει τη σκέψη και τη δράση του λαού στο περίφημο δόγμα There is not alternative - Δεν υπάρχει εναλλακτική για το αύριο, άρα καλώς είμαστε σήμερα;
Θα έλεγα, ότι σήμερα βρισκόμαστε μπροστά στην πιο έντεχνη, βρώμικη δουλειά της αστικής τάξης για τη χειραγώγηση των λαών και δια μέσου της τέχνης και του πολιτισμού γενικότερα, στο να αποδεχθούν την κυριαρχία της αστικής τάξης.
Η αστική τάξη εργαλειοποιεί την τέχνη και τον πολιτισμό.
Η ΕΕ τον θεωρεί στρατηγικό εργαλείο της, για να τονώσει το αίσθημα του «Ανήκειν στην ΕΕ», κατ’ επέκταση, καλεί τους καλλιτέχνες και την κοινωνία, να προσαρμοστούν στην κυρίαρχη ιδεολογία της αστικής τάξης και στα συμφέροντα της βιομηχανίας πολιτισμού.
Η τέχνη είναι δημιουργική, πολιτική και επαναστατική πράξη και αναρωτιέμαι λοιπόν.
Ποια άλλη μεγαλύτερη ανθρώπινη και ελεύθερη αισθητική αξία υπάρχει, από το να στρατευθείς για να μην υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο;
Τι πιο έντιμο, από το να υψώνεις της αξίες της ελευθερίας, αξιοπρέπειας, του να ζεις και να υπάρχεις και να απολαμβάνεις τα αγαθά, που για τις ανάγκες σου, εσύ τα παράγεις;
Η απάντηση είναι σαφής. Μα, αν δεν ζωγραφίσουν, αν δεν μιλήσουν για τους ανθρώπους της εργασίας, οι κομμουνιστές καλλιτέχνες, τότε ποιοι θα μιλήσουν;
Οι εικονολάτρες της αστικής αισθητικής και κυριαρχίας, των ψεύτικών και κάλπικων προτύπων του αμερικάνικου ονείρου;
Και εδώ έρχεται η νικηφόρα επανάσταση της Κούβας.
Ταξική και πεισματώδη αλληλεγγύη, θα έλεγα έχουν τα έργα μου, που γεννήθηκαν για να υπηρετήσουν εκείνους που έκαναν το αδύνατο δυνατό.
Πατάνε επάνω στην ιστορική μνήμη της Κουβανέζικης επανάστασης, των θρύλων της επανάστασης του Φιντέλ και του Τσε, ανακαλώντας τη μνήμη της κορύφωσης της ταξικής πάλης για το νέο κόσμο, το σοσιαλισμό.
Η τέχνη, όπως σημείωσα παραπάνω είναι κατ’ εξοχήν πολιτική πράξη. Προϋποθέτει την ατομική έκφραση και τη συλλογική δράση. από αυτή την άποψη η συμμετοχή μου στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, είναι δεδομένη.
Υπό αυτήν την έννοια, η ζωντανή τέχνη σήμερα, είναι ταυτόχρονα και ζωντανή δράση σήμερα. Από εδώ προκύπτει η κίνηση έμπρακτης αλληλεγγύης με τα 12 έργα του Λευκώματος «Η Κούβα δεν είναι μόνη!» ως μια απάντηση αλληλεγγύης.
Το Λεύκωμα είναι ένα εργαλείο αλληλεγγύης στον κουβανικό λαό που ήρθε και άναψε επαναστατικές φωτιές πριν 63 χρόνια και φωτίζοντας σήμερα τους λαούς του κόσμου να ανάψουν τις δικές τους φωτιές
Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή να παρουσιάσετε τα έργα και το λεύκωμα «Η Κούβα δεν είναι μόνη!»
Η Κούβα θα νικήσει!
Ομιλία για την 63η επέτειο της Επανάστασης
Του Νίκου Καρανδρέα, Ομότιμου Καθηγητή Νευρολογίας ΕΚΠΑ
και Προέδρου του Ελληνοκουβανικού Συνδέσμου
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπίσει η λαϊκή εξουσία αμέσως μετά τη νίκη της Επανάστασης, πριν από 63 χρόνια, ήταν αυτό της υγείας: Χαρακτηριστικά, η νεογνική θνησιμότητα ήταν μεγαλύτερη από 100/1000, το προσδόκιμο επιβίωσης δεν ξεπερνούσε τα 55 χρόνια, και το 90% των παιδιών στην ύπαιθρο υπέφεραν από παρασιτώσεις, παρά την ύπαρξη Ιατρικής Σχολής στην Αβάνα και παρά τον καθόλου ευκαταφρόνητο, για την εποχή, αριθμό των 6300 γιατρών.
Η δραματική κατάσταση της υγείας είχε ταξικές αιτίες και κατανομή:
Τα 2/3 από τους 6300 γιατρούς κατοικούσαν στην Αβάνα και, στη μεγάλη πλειοψηφία τους, ασκούσαν ιδιωτική ιατρική, ενώ ο κρατικός τομέας ήταν στοιχειώδης, με αποτέλεσμα οι φτωχοί της πόλης και ιδιαίτερα του χωριού να έχουν ελάχιστη ή μηδενική ιατρική φροντίδα.
Η τεράστια ανεργία, μόνιμη και εποχική, οι κακές συνθήκες υγιεινής, ο χρόνιος υποσιτισμός, το χαμηλό πολιτιστικό επίπεδο, ο αναλφαβητισμός και η ανυπαρξία πρόληψης, στοιχεία που χαρακτηρίζουν όχι μόνο τις χώρες θύματα της νεοαποικιοκρατίας, αλλά και μεγάλα τμήματα του πληθυσμού των καπιταλιστικών μητροπόλεων, ήταν και είναι απόλυτα και άμεσα συνδεδεμένα με το χαμηλό επίπεδο υγείας.
Τα πρώτα μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής πάρθηκαν ήδη το Γενάρη του 1959, παράλληλα με τα μέτρα που είχαν στόχο την οικονομική ανακούφιση των λαϊκών στρωμάτων των πόλεων και της υπαίθρου, και με την προσπάθεια γρήγορης αντιμετώπισης του αναλφαβητισμού.
Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’60 έγινε απαρτίωση των υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας, σε ένα αρχικό σύστημα υγείας, κάτω από τον έλεγχο του Υπουργείου Δημόσιας Υγείας, με άμεσο στόχο τη βελτίωση βασικών στοιχείων δημόσιας υγείας όπως η υγιεινή, οι εμβολιασμοί και η ιατρική φροντίδα του αγροτικού πληθυσμού.
Έτσι, παρά την επέμβαση στον Κόλπο των Χοίρων, τα σαμποτάζ, τη δράση αντεπαναστατικών συμμοριών, τον εμπορικό αποκλεισμό και το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί γιατροί εγκατέλειψαν το νησί μεταναστεύοντας στις ΗΠΑ, η Κούβα έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που εξάλειψε την πολυομυελίτιδα το 1962 και την ιλαρά το 1966.
Στη δεκαετία αυτή μειώθηκε δραστικά η τιμή των φαρμάκων, εθνικοποιήθηκαν οι φαρμακευτικές εταιρίες και οι ιδιωτικές κλινικές, εφαρμόσθηκε η δωρεάν ιατρική περίθαλψη και επεκτάθηκε το σύστημα υγείας σε όλη τη χώρα με δημιουργία αγροτικών νοσοκομείων και ιατρείων.
Παράλληλα και παρόλες τις τεράστιες ανάγκες και αντιξοότητες, η κουβανική επανάσταση, θεωρώντας τον εαυτό της τμήμα της παγκόσμιας προσπάθειας για την πραγματική χειραφέτηση του ανθρώπου, και έχοντας κατανοήσει σωστά τη διαλεκτική του εθνικού/διεθνικού, στάθηκε από την αρχή αλληλέγγυα στον αγώνα προοδευτικών κινημάτων και αρωγός σε δοκιμαζόμενους λαούς, ξεκινώντας από την αποστολή ιατρικής βοήθειας στη Χιλή, μετά τον καταστροφικό σεισμό του Μάη 1960, παρόλο που η χώρα αυτή είχε διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με την Κούβα κατ’ επιταγή των ΗΠΑ.
Από το 1961 η Κούβα πρόσφερε στρατιωτική, τεχνική και ιατρική βοήθεια στο Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης της Αλγερίας, και μετά τη νίκη των Αλγερινών, το 1963, κουβανοί υγειονομικοί στελέχωσαν τις διαλυμένες αλγερινές ιατρικές υπηρεσίες μέσα στα πλαίσια της πρώτης διμερούς συμφωνίας ιατρικής συνεργασίας της Κούβας.
Ο Χοσέ Ραμόν Ματσάδο Βεντούρα, επικεφαλής τότε του υπουργείου Δημόσιας Υγείας παρομοίωσε με γλαφυρό τρόπο την Κούβα με ζητιάνο που δίνει ελεημοσύνη.
Η ιατρική διεθνής συνεργασία και αλληλεγγύη της Κούβας αναπτύχθηκε στις επόμενες δεκαετίες παράλληλα με τις σημαντικές εξελίξεις στην υγεία και σε όλους τους κοινωνικούς τομείς στο νησί.
Στη δεκαετία του ’70 ο σχεδιασμός της πολιτικής υγείας, βασισμένος στην ανάλυση των αναγκών του πληθυσμού, οδήγησε σε διοικητική αναδιάρθρωση των υπηρεσιών υγείας με την υιοθέτηση της πολυκλινικής ως βάσης του συστήματος, με την αύξηση του ιατρικού δυναμικού, την ίδρυση νεών Ιατρικών και Νοσηλευτικών σχολών, με τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών μέσα από την εισαγωγή των νέων επιστημονικών και τεχνικών μεθόδων. Όλα αυτά προκάλεσαν σημαντική αλλαγή του επιδημιολογικού προφίλ και ανέβασαν τους δείκτες υγείας αρκετά πάνω από εκείνους των χωρών της Λ. Αμερικής και του Τρίτου Κόσμου. Παράλληλα, η Κούβα έστειλε ιατρική βοήθεια σε 25 χώρες της Κεντρικής Αμερικής και Καραϊβικής, της Αφρικής και της Μ. Ανατολής.
Η δεκαετία του ’80 ήταν καθοριστική, όχι μόνο για τις εξελίξεις στον τομέα της υγείας, αλλά και για το συνολικό προσανατολισμό της κουβανικής επανάστασης και της κοινωνίας, με κυρίαρχο στοιχείο την «Εκστρατεία Αποκατάστασης» που ξεκίνησε το 1986 για την αντιμετώπιση των λαθών και των αρνητικών τάσεων στην οικονομία και στην κοινωνία της Κούβας που είχαν προκύψει από την αντιγραφή του οικονομικού μοντέλου των σοσιαλιστικών χωρών.
Επαναπροσδιορίστηκε το σύστημα υγείας με προσανατολισμό στην πρωτοβάθμια φροντίδα και την εκπαίδευση μεγάλου αριθμού οικογενειακών γιατρών και σχεδιάστηκαν προληπτικές και θεραπευτικές δράσεις με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες του πληθυσμού.
Ιδρύθηκε ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού με κάλυψη του 22% του πληθυσμού μέχρι το 1987. Παρά τα τεράστια οικονομικά προβλήματα της Ειδικής Περιόδου, μετά τη διάλυση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου, το 1995, ο θεσμός αυτός, όπου ο οικογενειακός γιατρός και ο νοσοκόμος κατοικούν στο κοινοτικό ιατρείο φροντίζοντας 600 με 1000 κατοίκους της γειτονιάς τους, έφτασε να καλύπτει το 95% του πληθυσμού.
Συνάμα έγινε ευρεία εισαγωγή σύγχρονης ιατρικής τεχνολογίας, αναδιοργανώθηκαν ο κλάδος κατασκευής και συντήρησης ιατρικού εξοπλισμού και η φαρμακευτική βιομηχανία, ξεκίνησε η βιοϊατρική έρευνα και δημιουργήθηκε ο κλάδος βιοτεχνολογίας που έμελλε να αποτελέσει σημείο αιχμής της κουβανικής επιστήμης και οικονομίας.
Ταυτόχρονα, το 1984 ιδρύθηκε η Κεντρική Μονάδα Ιατρικής Συνεργασίας, για να συντονίζει τις ιατρικές αποστολές του εξωτερικού στις οποίες, την εποχή εκείνη υπηρετούσαν 1717 κουβανοί γιατροί και νοσοκόμοι. Η τεράστια αύξηση του αριθμού τους τα επόμενα χρόνια βασίστηκε στη αντίστοιχη αύξηση του ρυθμού εκπαίδευσης υγειονομικών που είχε στόχο την παράλληλη πάντα εξυπηρέτηση των ντόπιων και των εξωτερικών αναγκών.
Το 1999 ιδρύθηκε η Λατινοαμερικάνικη Σχολή Ιατρικής, απ’ όπου μέχρι σήμερα έχουν αποφοιτήσει 30.000 φοιτητές από περισσότερες από 100 χώρες.
Αντίθετα με την αστική μυθολογία για την αντιπαραγωγικότητα της σοσιαλιστικής οικονομίας, την αναποτελεσματικότητα και το υπέρμετρο κόστος των δημόσιων συστημάτων υγείας καθώς και για την απόλυτη συνάρτηση της κατάστασης υγείας ενός πληθυσμού με τον πλούτο του, το 2005 η Κούβα είχε να επιδείξει αποτελέσματα παρόμοια με εκείνα των ΗΠΑ, δαπανώντας μόλις το 7,4% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματός της που ήταν 2.300 δολάρια κατά κεφαλή, έναντι του 13,6% των ΗΠΑ με ΑΕΕ 32.000 δολάρια/κεφαλή. Αντίστοιχα, τα έξοδα υγείας ανά άτομο ήταν 193 και 4.540 δολάρια. Από τότε η σύγκριση έχει γίνει δυσμενέστερη για την πιο πλούσια καπιταλιστική χώρα.
Η μοναδικότητα του παραδείγματος της Κούβας, όπου μια μικρή χώρα του Τρίτου Κόσμου κατορθώνει κάτω από τις πιο αντίξοοες συνθήκες να εξασφαλίσει στο λαό της ένα σύστημα δημόσιας υγείας και δείκτες υγείας που όχι μόνο δεν υστερούν σε σύγκριση με εκείνους των ισχυρότερων καπιταλιστικών χωρών, αλλά και τους ξεπερνούν, δημιουργεί αισθήματα απορίας και θαυμασμού σε φίλους και σε εχθρούς. Ακόμα περισσότερο, η διαχρονική διάθεση να μοιραστεί με όσους λαούς έχουν ανάγκη –ανεξάρτητα με το αν οι κυβερνήσεις τους είναι φιλικές ή όχι– τις δυνατότητές της στον τομέα της υγείας είναι αντικείμενο μιας μεγάλης πολιτικής, επιστημονικής, ακόμα και φιλοσοφικής συζήτησης.
Μέσα από τις συζητήσεις αυτές –και εξαιρώντας τις κακόβουλες, εξωπραγματικές και προπαγανδιστικές προσπάθειες δυσφήμισης– προκύπτουν δομικά και κανονιστικά χαρακτηριστικά που συνδέουν άρρηκτα την πολιτική και πρακτική της δημόσιας υγείας στην Κούβα με τη διεθνιστική της δράση, αλλά και που την διαφοροποιούν απόλυτα από τα αγοραία συστήματα υγείας τύπου ΗΠΑ, αλλά ακόμα και από εκείνα που διέπονται από περισσότερο κοινωνικά κριτήρια.
Τα χαρακτηριστικά αυτά, που συνιστούν ένα πραγματικά λαϊκό, αποδοτικό και συμμετοχικό σοσιαλιστικό σύστημα υγείας, είναι:
Η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στον καθορισμό της πολιτικής δημόσιας υγείας
Η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στην εφαρμογή των προγραμμάτων υγείας
Η πρόταξη των κοινωνικών μέτρων που επηρεάζουν την υγεία, δηλαδή της ενημέρωσης και της πρόληψης, από τη θεραπεία
Οι απαρτιωμένες υγειονομικές δομές που ξεκινούν από τη βάση, από τον οικογενειακό γιατρό που ζει μέσα στην κοινότητα, και καταλήγουν στην κορυφή της πυραμίδας με τα ειδικά ερευνητικά κέντρα
Η ύπαρξη υγειονομικού σώματος κατάλληλα εκπαιδευμένου
Η ανιδιοτέλεια και κοινωνική ιδεολογία της μεγάλης πλειοψηφίας των γιατρών
Η πολιτική κατανομής του κοινωνικού εισοδήματος
Η διεθνιστική αλληλεγγύη
Τα δυο αυτά συστήματα υγείας, το σοσιαλιστικό και το αγοραίο, ακολουθούν συνεχώς αποκλίνουσες πορείες, ιδιαίτερα μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών κρατών, που η παρουσία τους εξανάγκαζε τις καπιταλιστικές χώρες να διατηρούν ένα κάποιο κοινωνικό προσωπείο.
Τα χαρακτηριστικά του συστήματος υγείας της Κούβας είναι ακριβώς αντίθετα από αυτά που καθορίζουν την κατάσταση της υγείας στη χώρα μας αλλά και με ποσοτικές και όχι ποιοτικές διαφορές, την κατάσταση σε όλες τις άλλες, πλούσιες και φτωχές χώρες. Είναι αντίθετα γιατί στον καπιταλισμό ο βασικός νόμος είναι το κέρδος. Η απόσπαση υπεραξίας δεν γίνεται μόνο στην παραγωγική διαδικασία, αλλά και έμμεσα με την αρπαγή όλο και μεγαλύτερου μέρους του μισθού για αντιμετώπιση βασικών αναγκών, μεταξύ των οποίων και η υγεία. Η διάγνωση και η θεραπεία αποτελούν πηγές ατομικού κέρδους, αντίθετα από την εξασφάλιση υγιεινών συνθηκών διαβίωσης –σωματικών, ψυχικών, εργασιακών- και την πρόληψη, που είναι ηθικά, επιστημονικά και κοινωνικά σαφώς ανώτερες. Στα πλαίσια του καπιταλιστικού ατομικισμού, το ιατρικό σώμα, αλλά και οι πολίτες όχι μόνο αδιαφορούν για συλλογικές πρακτικές δημόσιας υγείας, αλλά, ακόμα περισσότερο, μαθαίνουν να απεμπολούν αυτό καθεαυτό το κοινωνικό δικαίωμα στην υγεία.
Σε τέτοιες συνθήκες τα ακραία φαινόμενα της πλήρους απώλειας των οποιωνδήποτε παροχών υγείας στα προηγμένα καπιταλιστικά κράτη, οι καταστροφές, πόλεμοι και επιδημίες στις εξαθλιωμένες χώρες του Τρίτου Κόσμου, είναι φυσικό να αντιμετωπίζονται από τα καπιταλιστικά κέντρα με τρόπους που θα τους προσφέρουν μέγιστα οικονομικά ή γεωπολιτικά ανταλλάγματα με το μικρότερο δυνατό κόστος, ή/και με την πολυδιαφημισμένη φιλανθρωπία.
Σύμφωνα με τον Paul Farmer, καθηγητή στο Harvard, «η φιλανθρωπία, ο ανθρωπισμός και η βοήθεια, αν και έχουν αλτρουϊστικούς στόχους δεν αμφισβητούν και, ακόμα περισσότερο, δεν καταργούν ηγεμονικές διαδικασίες που οδηγούν με συστηματικό τρόπο στη μείωση των υπηρεσιών υγείας στους ενδεείς».
Αντίθετα, όπως παρατηρεί ο Robert Huish, καθηγητής του πανεπιστημίου Dalhousie του Καναδά, «η διεθνιστική αλληλεγγύη της Κούβας χρησιμοποιεί την προσφορά υπηρεσιών υγείας σαν μια τροποποιητική εμπειρία που, πρώτα, αντιμετωπίζει άμεσες ανθρωπιστικές ανάγκες παρέχοντας τις μέγιστες δυνατές υπηρεσίες υγείας και, κατά δεύτερο, υποσκάπτει υπάρχουσες δομές που συστηματικά περιορίζουν τη διαθεσιμότητα και πρόσβαση σε σταθερή προσφορά υπηρεσιών υγείας. Με τον τρόπο αυτό η αλληλεγγύη δημιουργεί διαδικασίες ανάπτυξης, αμοιβαία επωφελείς, για τον πάροχο και τον αποδέκτη».
Στην Κούβα η διαδικασία δημιουργίας των σοσιαλιστικών δομών ήταν από την αρχή συνδεδεμένη με την προσπάθεια ανάπτυξης της ενεργητικής συμμετοχής των πολιτών, με αντικατάσταση της ατομιστικής, αλλοτριωμένης συνείδησης από μια συνείδηση κοινωνικά προσανατολισμένη, όπου τα συμφέροντα του ενός δεν είναι ασύμβατα με εκείνα του άλλου, μα όπου, αντίθετα, κυριαρχεί η αντίληψη της κοινής προσπάθειας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, μια θεώρηση των επιμέρους ατομικών δράσεων σαν κοινωνικά επωφελών, με κοινούς στόχους και προσδοκίες. Όμως, η κοινωνική αυτή αντίληψη δεν περιορίζεται, ούτε είναι δυνατό να περιοριστεί στα όρια μιας μόνης κοινωνίας, ενός λαού, μιας και τα προβλήματα εθνικής και κοινωνικής καταπίεσης και οι αλληλεπιδράσεις τους είναι παγκόσμια. Αντίστοιχα, η διεθνιστική ιατρική αλληλεγγύη της Κούβας είναι οργανικά δεμένη, τροφοδοτείται από και τροφοδοτεί ταυτόχρονα τις προσπάθειες στήριξης και ανάπτυξης του υγειονομικού συστήματος, μέσα στις συνθήκες της πανδημίας, αντιμετωπίζοντας συνάμα τις σοβαρές επιπτώσεις του ιμπεριαλιστικού αποκλεισμού
Η Κουβανική Επανάσταση με τα επιτεύγματά της, την περήφανη αντοχή της απέναντι σε πανίσχυρους αντιπάλους, με το διεθνισμό της, δείχνει πως τίποτα δεν είναι αδύνατο όταν ένας λαός σπάσει τα δεσμά του κεφαλαίου. Η επαναστατική διαδικασία είναι ικανή και αναγκαία για να αλλάξει ο τύπος του ανθρώπου που δημιουργήθηκε σε χιλιετίες εκμετάλλευσης και που αποτυπώνει η ρωμαϊκή ρήση «Homo homini lupus est», για να δημιουργηθεί μια προσωπικότητα που συνθέτει διαλεκτικά τις προσδοκίες της με εκείνες της κοινωνίας ολόκληρης, το υποκείμενο του ριζικού μετασχηματισμού της.
ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ 63Η ΕΠΕΤΕΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΒΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
της Ελένης Παπαγεωργίου, ιατρού παθολόγου στο Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς
Σα γιατρός και μέρος του υγειονομικού κινήματος μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, νιώθω τιμή και χαρά για τη σημερινή πρόσκληση με αφορμή την επέτειο των 63 χρόνων από την κουβανική επανάσταση. Ένα νησί, με πληθυσμό όσο η Ελλάδα, που κατέληξε φάρος για την παγκόσμια εργατική τάξη και τους λαούς κόντρα στις πολύ μεγάλες δυσκολίες που επιβάλλει το εμπάργκο των ΗΠΑ τόσα χρόνια. Ένα νησί του οποίου το δημόσιο σύστημα υγείας κατέληξε φάρος για την αντιμετώπιση της πανδημίας για τους επιστήμονες διεθνώς, το εργατικό κίνημα και τους λαούς.
Τα αποτελέσματα της αντιμετώπισης της πανδημίας είναι απλά αποτέλεσμα ενός καλού συστήματος υγείας; Ή μιας καλής διαχείρισης; Μάλλον όχι! Είναι το αποτέλεσμα της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην Κούβα, είναι το αποτέλεσμα του σοσιαλιστικού τρόπου ανάπτυξης που αντανακλάται στην εξέλιξη του δημόσιου συστήματος υγείας, έτσι ώστε να καλύπτει τις διευρυμένες λαϊκές ανάγκες τόσο σε κανονικούς, ας το πούμε έτσι, καιρούς όσο και σε έκτακτες συνθήκες!
Σε συνέχεια των προηγούμενων ομιλητών, η παρούσα ομιλία θα εστιάσει στο πώς η κυβέρνηση και σα συνέπεια το δημόσιο σύστημα υγείας της Κούβας αντιμετώπισαν την πανδημία του COVID-19.
ΑΝΤΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ
Όταν στις 11 Μαρτίου 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε τον COVID-19 πανδημία, στην Κούβα είχαν διαγνωστεί τα πρώτα 3 περιστατικά που ήταν εισαγόμενα και αφορούσαν τουρίστες.
Ήδη όμως, από τον Ιανουάριο, το Υπουργικό Συμβούλιο είχε εγκρίνει το εθνικό σχέδιο πρόληψης και αντιμετώπισης του COVID-19. Το σχέδιο αυτό περιελάμβανε 500 δράσεις με συνεχή επικαιροποίηση και συμμετοχή όλων των κρατικών και κυβερνητικών υπηρεσιών καθώς και των κοινοτικών και κοινωνικών οργανώσεων. Να το πούμε λίγο γλαφυρά: όταν ο λοιπός κόσμος και η κυβερνήσεις του αντίκριζαν με δέος τον ιό, η Κούβα έθετε σε λειτουργία τα γρανάζια….
Σε κάθε περιοχή της χώρας ενεργοποιήθηκαν οι Επιτροπές Υπεράσπισης της Επανάστασης που αποτελούν τη δομή που αντιπροσωπεύει την πολιτική και κρατική εξουσία σε τοπικό επίπεδο.
Οι επιτροπές αυτές προσάρμοσαν το εθνικό σχέδιο στα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής με το στοιχείο-κλειδί της στρατηγικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας να είναι η πρόληψη. Ας κατανοήσουμε αυτή τη στρατηγική επιλογή σε αντιπαραβολή με την ελληνική πραγματικότητα, όπου οι περισσότερες δομές πρόληψης, συμπεριλαμβανομένης των δομών ΠΦΥ, τα ΚΥ, τα ιδιωτικά ιατρεία οικογενειακής ιατρικής κυριολεκτικά παρέλυσαν.
Αυτή η ετοιμότητα, η εγρήγορση και η αποτελεσματικότητα του σοσιαλιστικού κράτους και του δημοσίου συστήματος υγείας απέναντι στην επέλαση της πανδημίας δεν ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία: είχε στέρεο έδαφος τη μακροχρόνια ανάπτυξη του συστήματος υγείας προς όφελος του κουβανικού λαού στην κατεύθυνση της κάλυψης των διευρυνόμενων αναγκών του! Ετοιμότητα, εγρήγορση και αποτελεσματικότητα που τσαλάκωσαν ακόμα και τα πιο προηγμένα συστήματα υγείας στον κόσμο, κάνοντας για άλλη μια φορά ορατή και ευκολονόητη την αντίθεση σοσιαλισμού-καπιταλισμού!
Αξίζει να δούμε ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος υγείας της Κούβας που το έκαναν αποτελεσματικό σε όλα τα επίπεδα της πανδημίας: πρόληψη, ανίχνευση, καταγραφή, θεραπεία, κλινικές μελέτες, νέα φάρμακα, ανακάλυψη εμβολίου.
ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ
Το ΔΣΥ είναι καθολικό και 100% δωρεάν.
Είναι αυστηρά δομημένο σε 3 επίπεδα και βασισμένο στην πρωτοβάθμια φροντίδα, με κύρια δύναμή του τους κοινοτικούς γιατρούς και νοσοκόμους. Είναι ένα σύστημα πολύ ανθεκτικό, έτοιμο να αντιδράσει σε δυσμενείς συγκυρίες, με ένα δίκτυο που απαρτιώνει όλα τα επίπεδα παροχής υπηρεσιών, από το πρωτοβάθμιο μέχρι το τριτοβάθμιο: Η ΠΦΥ πραγματοποιείται από τις 10,000 κλινικές (consultorios), η δευτεροβάθμια από τις 449 πολυκλινικές με ειδικευμένες υπηρεσίες (policlínicos) και η τριτοβάθμια από τα 150 νοσοκομεία και τα 12 ιατρικά ινστιτούτα. Το 80% των προβλημάτων υγείας αντιμετωπίζεται από τις κλινικές της ΠΦΥ, οι οποίες διαθέτουν σημαντική καταγραφή του πληθυσμού (ευάλωτες ομάδες, συνθήκες στέγασης, ιατρικό και ψυχολογικό ιστορικό). Η Κούβα έχει τη μεγαλύτερη αναλογία παγκοσμίως οικογενειακού ιατρού προς πληθυσμό: 1:800, με τις ΗΠΑ να έχουν 1:3200 και το Ηνωμένο Βασίλειο 1:1600.
Οι διάφορες επιστημονικές και ερευνητικές δομές της χώρας είναι απόλυτα απαρτιωμένες: η εργασία και οι προσπάθειες του Υπουργείου Δημόσιας Υγείας, της Βιομηχανίας Ιατρικής Βιοτεχνολογίας και του Υπουργείου Επιστημών, Τεχνολογίας και Περιβάλλοντος συνδυάζονται οδηγώντας σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και στην υλοποίηση κλινικών δοκιμών.
Το επίπεδο υγείας του λαού αξιολογείται άρα αναπτύσσεται με κοινωνικούς κυρίως δείκτες και όχι μόνο με ιατρικούς: εκπαίδευση, συνθήκες στέγασης, συνθήκες διαβίωσης (καθαρός αέρας -ύπαρξη υγρασίας), διατροφή, συνθήκες εργασίας, επίπεδο μισθού. Η αξιολόγηση του ΔΣΥ γίνεται με βάση την πρόσβαση, την καθολικότητα, την ποιότητα, την ανάπτυξη της ΠΦΥ κ.α. Λείπει η λογική του κόστους οφέλους και της ανταποδοτικότητας.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
Ο στόχος που διαμορφώθηκε εξαρχής από την κυβέρνηση και τη διακλαδική συνεργασία, με επικεφαλής το Υπουργείο Δημόσιας Υγείας (MINSAP) και το Εθνικό Σύστημα Πολιτικής Προστασίας ήταν η ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων μιας επιδημίας στην υγεία του κουβανικού πληθυσμού και στον αντίκτυπό της στην οικονομική και κοινωνική σφαίρα της χώρας. Βασικό ρόλο στην υλοποίηση του στόχου αυτού έπαιξαν οι εξής παράγοντες:
Η οργάνωση και ο σχεδιασμός του σοσιαλιστικού κράτους της Κούβας μαζί με την ενεργητική συμμετοχή και κατάλληλη εκπαίδευση του λαού, ώστε να βρεθεί καλά προσανατολισμένος, καλά προετοιμασμένος και συνεπώς να μπορεί να συμμετάσχει. Να ληφθεί υπόψη ο θεμελιώδης ρόλος που διαδραματίζουν οι δομές της βάσης, όπως το Οικογενειακό Ιατρικό Συμβουλευτικό Γραφείο, οι εκπρόσωποι των εκλογικών περιφερειών, οι πρόεδροι των λαϊκών συμβουλίων, οι μαζικές οργανώσεις και το εργατικό κίνημα.
Η κατεύθυνση του σοσιαλιστικού κράτους να παράγει και να διαχειρίζεται την προμήθεια των πόρων, των πρώτων υλών και των εξαρτημάτων που εξασφαλίζουν τις αντιιικές θεραπείες, τα αντιβιοτικά, τα αντιαρρυθμικά, τα αναισθητικά, τα παρεντερικά διαλύματα και άλλα, προοριζόμενα για τη θεραπεία της νόσου. Και αυτά εν μέσω εμπορικού αποκλεισμού: Για παράδειγμα, στον καιρό της πανδημίας η εξαγορά ελβετικών επιχειρήσεων παραγωγής αναπνευστήρων από την αμερικανική Vyaire Medical Inc. εμπόδισε την προμήθειά αυτών των απαραίτητων μηχανημάτων στην Κούβα. Πως απάντησε η σοσιαλιστική παραγωγή; Με τη δημιουργία του πρώτου κουβανικού αναπνευστήρα για υποβοηθούμενη αναπνοή, ως αποτέλεσμα μιας κοινής προσπάθειας του Κέντρου Νευροεπιστημών, του Κρατικού Κέντρου Ελέγχου Φαρμάκου, του Εθνικού Γραφείου Σχεδιασμού και άλλων φορέων. Περίπου 250 από αυτούς διανεμήθηκαν στο εθνικό σύστημα δημόσιας υγείας.
Η μεγάλη οργάνωση, εμπειρία και συνεχής ανάπτυξη του κουβανικού ΔΣΥ στην κατεύθυνση της προαγωγής και αντιμετώπισης ζητημάτων λαϊκής υγείας σε όλα τα επίπεδα (πρόληψη, αντιμετώπιση, ανάπτυξη βιοτεχνολογίας, έρευνα).
Μαζί με τα μέτρα προστασίας και την εφαρμογή καραντίνας, όλοι οι εργαζόμενοι του εθνικού συστήματος υγείας και άλλων τομέων έλαβαν κατάρτιση στο Ινστιτούτου Τροπικής Ιατρικής Pedro Kourí (IPK) για τη διάγνωση και τη φροντίδα των ασθενών με κορονοϊό, μια προετοιμασία που αργότερα πραγματοποιήθηκε σε επαρχιακό και δημοτικό επίπεδο.
Στην πρώτη γραμμή της μάχης τέθηκαν τα ιατρεία των οικογενειακών γιατρών και οι πολυκλινικές, προσφέροντας άμεση φροντίδα στον πληθυσμό, όπου ο κύριος στόχος ήταν να εντοπιστούν οι ευάλωτες ομάδες: άτομα άνω των 60 ετών ή με αναπνευστικά νοσήματα. Να αναφέρουμε και τη σημαντική συμβολή των ήδη αναπτυγμένων δομών: της Διεθνούς Ιατρικής Ταξιαρχίας Henry Reeve που ιδρύθηκε το 2005 με σκοπό την αντιμετώπιση έκτακτων ιατρικών καταστάσεων (όπως επιδημίες) και το Κέντρο Έρευνας, Διάγνωσης και Αναφοράς του Ινστιτούτου Τροπικής Ιατρικής Pedro Kourí (IPK) που αποτέλεσε το κύριο ινστιτούτο αναφοράς στην Κούβα για την αντιμετώπιση της επιδημίας.
O προσανατολισμός της έρευνας και της επιστήμης:
Αμέσως μετά την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης λόγω του COVID-19, παρασκευάστηκε συγκεκριμένο διαγνωστικό τεστ στο νησί, μέσω προηγμένων μοριακών τεχνικών, ενσωματώνοντας τη συσσωρευμένη επιστημονική εμπειρία της χώρας και Κέντρου Ανοσοδοκιμασιών.
Και κάποια άλλα παραδείγματα, που να τα σκεφτούμε σε αντιπαραβολή με τον καπιταλιστικό κόσμο….
Με την εμφάνιση των πρώτων κρουσμάτων COVID-19 στην Κούβα, το Εθνικό Κέντρο Βιοπαρασκευασμάτων (BioCen) αφιερώθηκε στην κατασκευή πολλών από τα κύρια φάρμακα της βιοτεχνολογικής βιομηχανίας που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία λοιμώξεων SARS-COV-2.
Πάνω από 20 κουβανικά φάρμακα περιλήφθηκαν εξαρχής σε πρωτόκολλα για τη θεραπεία και την πρόληψη του COVID-19. Για παράδειγμα, η ανθρώπινη ανασυνδυασμένη ιντερφερόνη ALFA 2B συμπεριλήφθηκε σε πρωτόκολλα θεραπείας από την εμφάνιση των πρώτων περιπτώσεων, με σημαντικά αποτελέσματα στη μείωση των θανάτων. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Δημόσιας Υγείας (Minsap), από τις 14 Απριλίου 2020, το 93,4% των ασθενών που ήσαν φορείς του νέου ιού SARS-COV-2 είχαν υποβληθεί σε θεραπεία με αυτό το φάρμακο και μόνο το 5,5% έφτασε σε σοβαρή κατάσταση. Το ποσοστό θνησιμότητας που αναφέρθηκε εκείνη την ημερομηνία ήταν 2,7%, ενώ στους ασθενείς που έλαβαν αυτή τη θεραπεία το ποσοστό ήταν 0,9%.
Μοντέλα που σχεδιάστηκαν από το τμήμα Μαθηματικών και Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας, σε συνεργασία με άλλα ιδρύματα, χρησιμοποιήθηκαν για την πρόβλεψη της εξέλιξης της επιδημίας.
Η ανάπτυξη από τους ερευνητές της BioCen του πρώτου μέσου μεταφοράς για ιούς (BTV) που παράγεται στην Κούβα, που χρησιμοποιείται στη συλλογή και μεταφορά ρινοφαρυγγικών και στοματοφαρυγγικών δειγμάτων ασθενών για τη διάγνωση του SARS-COV-2, μπορεί να περιγραφεί ως πραγματικό ορόσημο.
Η δημιουργία του πρώτου πρωτοτύπου κουβανικού αναπνευστήρα για υποβοηθούμενη αναπνοή.
Από το Ινστιτούτο Αιματολογίας και Ανοσολογίας, το Μάιο, ξεκίνησαν κλινικές δοκιμές θεραπείας με βλαστικά κύτταρα των πνευμονικών επακόλουθων σε ασθενείς που αναρρώνουν από τον COVID-19.
Περισσότερα από 80 ερευνητικά έργα που σχετίζονται με τον COVID-19 έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη από το ξέσπασμα της πανδημίας.
Οκτώ κουβανοί πανεπιστημιακοί επιλέχθηκαν ως διεθνείς σύμβουλοι για την καταπολέμηση της νόσου σε όλο τον κόσμο.
Η επίσημη καταχώρηση (έγκριση) ενός κουβανικού εμβολίου κορονοϊού, με την ονομασία SOBERANA -01, που αναπτύχθηκε στο Ινστιτούτο Εμβολίων Finlay. Σύμφωνα με μέλη του Υπουργείου Υγείας, «το SOBERANA -01 μπορεί να μην είναι το πρώτο εμβόλιο κατά του COVID-19 που θα είναι έτοιμο, αλλά θα είναι αυτό που θα φτάσει σε όλους τους Κουβανούς χωρίς εξαίρεση, αποτέλεσμα της πολιτικής θέλησης της κυβέρνησής μας και της δέσμευσής της να προστατεύσει την υγεία του λαού μας».
Οι ερευνητές από το Κέντρο Γενετικής Μηχανικής και Βιοτεχνολογίας (CIGB) ανέπτυξαν δύο άλλα υποψήφια εμβόλια, γνωστά ως Mambisa και Abdala. Το πρώτο πρέπει να χορηγείται ρινικά, ενώ το δεύτερο ενδομυϊκά. Και οι δύο πήραν άδεια από την CECMED να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές στα τέλη Νοεμβρίου, δίνοντας στην Κούβα τέσσερις υποψηφίους σε κλινικές δοκιμές, ένα σημαντικό επίτευγμα για τη βιοτεχνολογική και φαρμακευτική βιομηχανία του έθνους.
Με βάση τα παραπάνω έγινε κατορθωτό από τις πρώτες κιόλας ημέρες της πανδημίας να γίνει ενημέρωση του λαού, ενεργητική συμμετοχή τους στα μέτρα που πάρθηκαν και την υλοποίηση τους, τη διαμόρφωση χώρων ανίχνευσης και αντιμετώπισης των κρουσμάτων, την ανίχνευση και συνεχή παρακολούθηση των ευπαθών ομάδων. Επίσης, με βάση τα παραπάνω, εξασφαλίστηκαν οι κατάλληλες θεραπευτικές αγωγές, έγιναν κλινικές μελέτες και ανακάλυψη εμβολίου.
Ο κεντρικός σχεδιασμός απέναντι στην πανδημία δεν έμεινε μόνο στον τομέα της υγείας, αλλά ελήφθησαν μέτρα σε πολλούς τομείς: για τις μητέρες όσο τα σχολειά ήταν κλειστά, για τους αυτοαπαχολούμενους, για τα ΜΜΜ, για την προστασία και ασφάλεια του τουρισμού και των τουριστών, κ.ά. Ακόμα, η περίοδος της καραντίνας αξιοποιήθηκε για πραγματοποίηση έργων υποδομής, όπως η συντήρηση και βελτίωση του εξοπλισμού και των εγκαταστάσεων του αεροδρομίου, των λιμανιών και των τουριστικών εγκαταστάσεων, προκειμένου να προετοιμαστούν για την καλύτερη επαναλειτουργία.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Η επιδημία του κοροναιού αποτέλεσε μια πρόκληση για τα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Και η Κούβα υπέστη συνέπειες αλλά φάνηκε, όπως επιχειρήθηκε από την ομιλία, ότι ο σοσιαλιστικός τρόπος παραγωγής είναι ο μόνος που μπορεί πραγματικά να εξασφαλίσει δημόσιο σύστημα υγείας τέτοιο που να μπορεί να ανταποκρίνεται στις λαϊκές ανάγκες κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, που να μπορεί να προστατέψει αποτελεσματικά τη ζωή και την υγεία του λαού. Και αυτό ακριβώς γιατί η υγεία δεν αντιμετωπίζεται με κριτήριο το κέρδος ή το κόστος όφελος.
Τιμάμε τα 63 χρόνια από την κουβανική επανάσταση, τιμάμε τον κουβανικό λαό και τους υγειονομικούς του, τιμάμε το σοσιαλισμό!
