Το κουβανέζικο ρούμι
Όπως αφηγείται η ιστορία λοιπόν, ο Χριστόφορος Κολόμβος εισήγαγε το ζαχαροκάλαμο στην Κούβα το 1493, στο δεύτερο ταξίδι του στην Αμερική. Εκεί υπήρχε εύφορο έδαφος κι ευνοϊκό κλίμα για την καλλιέργεια αυτού του προϊόντος. Οι ιθαγενείς ήταν εκείνοι που βρήκαν τον τρόπο να εξάγουν τον γλυκό χυμό του, ακριβώς όπως έκαναν με τη γιούκα και το καλαμπόκι για το ποτό γουαράπο. Στη συνέχεια, οι νέγροι σκλάβοι που μεταφέρθηκαν από την Αφρική συνέχισαν την παράδοση κι άφησαν τον χυμό του ζαχαροκάλαμου να υποστεί ζύμωση, φτιάχνοντας ένα ποτό που το ονόμαζαν τάφια ή νερό της φωτιάς. Το 1800, ο Πέδρο Διάγο, γνωστός ως ο πατέρας του κουβανέζικου ρουμιού, βελτίωσε την ποιότητα αυτού του οινοπνευματώδους ποτού με την εισαγωγή χάλκινων αποστακτήρων και με την ιδέα να παλαιώνονται τα αποστάγματα σε πήλινα πιθάρια θαμμένα στη γη. Στη διάρκεια του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, ξεκίνησε η παραγωγή του ρουμιού «superior», πιο απαλού και πιο φίνου, εφόσον το Ισπανικό Στέμμα επιθυμούσε την τέρψη των ουρανίσκων των μελών της Αυλής και της αφρόκρεμας της Αυτοκρατορίας. Έγινε τόσο δημοφιλές, που το 1860 υπήρχαν πλέον χίλια αποστακτήρια στην Κούβα. Το 1898, η Κούβα ανεξαρτητοποιήθηκε από την Ισπανία και συνέχισε την παραγωγή ρουμιού με πιο επαγγελματικό τρόπο, επιτυγχάνοντας διεθνή αναγνώριση. Το 1959, μετά τον θρίαμβο της Κουβανικής Επανάστασης, η βιομηχανία ρουμιού κρατικοποιήθηκε και έκτοτε αναδιοργανώθηκε και επεκτάθηκε. Επανεμφανίστηκε η παλιά μάρκα Havana Club, που είχε πρωτοϊδρυθεί στο Κάρδενας το 1878, με έμβλημά της τη Giraldilla, σύμβολο της πόλης της Αβάνας. Για πολύν καιρό, η μάρκα Havana Club ήταν η μόνη στην παγκόσμια αγορά, σήμερα όμως κι άλλες κουβανέζικες μάρκες έχουν κατορθώσει να κατακτήσουν τους ουρανίσκους ανά τον κόσμο, όπως οι Mulata, Caney, Arecha, Legendario, Varadero και Santero. Στην παραγωγή του ρουμιού, σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζουν οι «μαιτρ του ρουμιού», οι οποίοι διατηρούν την παράδοση του ρουμιού από γενιά σε γενιά, είναι υπεύθυνοι για την ποιότητα και τη γεύση κάθε τύπου ρουμιού, διατηρούν ζωντανή την τέχνη του añejamiento: την τέχνη της απόσταξης, της παλαίωσης και της ανάμειξης ρουμιών «premium», και κάνουν διάσημο το κουβανέζικο ρούμι σε ολόκληρο τον κόσμο. Μοναδικό, είτε σκέτο (με ένα παγάκι, λένε οι Κουβανοί), είτε μοχίτο ή Κούμπα Λίμπρε…
Τα πούρα Αβάνας
Τα πούρα Αβάνας έχουν κι αυτά τη δική τους ιστορία, βεβαίως. Ο καπνός, φυτό ενδημικό των υψιπέδων των Άνδεων, έφτασε στην Κούβα 2 - 3 χιλιάδες χρόνια π.Χ., όταν οι Ταΐνος, ιθαγενείς κάτοικοι του νησιού, το έφεραν από τις εμπορικές τους συναλλαγές με τις φυλές της ηπειρωτικής χώρας. Ξέραιναν και τύλιγαν τα φύλλα καπνού και κάπνιζαν τα αυτοσχέδια πούρα για φάρμακο ή σε επίσημες τελετές. Μετά την άφιξη των Ισπανών, που ξετρελάθηκαν με το προϊόν, ο καπνός διαδόθηκε ανά τον κόσμο και άρχισε να χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα. Το 1717 ο Φίλιππος Ε’ της Ισπανίας επέβαλε βασιλικό μονοπώλιο επί του καπνού που καλλιεργούνταν στην Κούβα. Το 1810 ιδρύθηκε η καπνοβιομηχανία του Μπερναρντίνο Ρενκουρέλ, η παλαιότερη γνωστή στην Αβάνα. Το πούρο Αβάνας, που το έκαναν έμβλημα ο Φιδέλ, ο Τσε και ο Καμίλο, αποτελεί σήμερα ονομασία προέλευσης: έτσι ονομάζονται τα προϊόντα καπνού που έχουν καλλιεργηθεί και κατασκευαστεί στην Κούβα κατά 100%. Παρά τις απόπειρες να επιτευχθεί η ποιότητα ενός αυθεντικού αβανέζικου πούρου σε άλλες περιοχές του πλανήτη, ποτέ δεν βγήκε καπνός εφάμιλλος σε ποιότητα με τον κουβανέζικο, λόγω του συνδυασμού εδάφους και κλιματικών συνθηκών. Ένας ακόμα παράγοντας μοναδικότητας, είναι η παλιά γνώση που διατηρούν οι Κουβανοί καπνοκαλλιεργητές, αλλά και οι «στρίφτες» των πούρων. Κάθε πούρο φτιάχνεται και συσκευάζεται στο χέρι. Ο τριμμένος καπνός τυλίγεται αργά, υπομονετικά και επιδέξια σε φύλλο καπνού. Στη συνέχεια συσκευάζεται παίρνοντας τη θέση του στην κασετίνα πλάι στα υπόλοιπα όμοιά του. Έτσι, το πούρο Αβάνας είναι ένα αυθεντικό προϊόν της Κούβας, πιστοποιημένο με την ετικέτα που διακοσμεί το κουτί καθεμιάς από τις διάφορες κουβανέζικες μάρκες. Μεταξύ άλλων, αναφέρουμε ορισμένες από τις γνωστότερες: Montecristo (της οποίας το Νο 4 θεωρείται το καλύτερο πούρο Αβάνας και του κόσμου), Romeo y Julieta, Cohíba, Partagás, H-Upmann, Monterrey. Σήμερα υπάρχουν περίπου 250 είδη κουβανέζικων πούρων, διαφόρων σχημάτων και μεγεθών. Οι νότες των γνωστότερων πούρων Αβάνας παραπέμπουν στην υπέροχη κουβανέζικη βιοτεχνική πικρή σοκολάτα, στον αρωματικό καφέ και το γλυκό ζαχαροκάλαμο της Κούβας, στο απολαυστικό παλαιωμένο κουβανέζικο ρούμι...
Σαπφώ Διαμάντη